Sonuç Bildirgesi

14.TÜRKTAY SONUÇ BİLDİRGESİ

14. TÜRKTAY SONUÇ BİLDİRGESİ

Yürütme Kurulu dönem başkanlığını Türk Çimento CEO’su Volkan Bozay’ın üstlendiği 14. TÜRKTAY, 16-17 Ekim 2024’te Ankara’da “Ekolojik ve Ekonomik Çözüm: Atık Endüstrisi” ana temasıyla gerçekleştirilmiştir.
14.TÜRKTAY Platformu Yürütme Kurulu’nun 24 Ekim 2024 tarihinde Kocaeli’nde gerçekleştirilen kapanış toplantısında, 14.TÜRKTAY’da gerçekleştirilen konferans ve panellerde dile getirilen sorunlar ve çözüm önerileri değerlendirilerek, iş bu sonuç bildirgesi önceliklerden hareketle kamuoyu ile paylaşılmak üzere hazırlanmıştır.
14.TÜRKTAY’a; T.C. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan Vekili Gülizar Biçer Karaca, İyi Parti 28. Dönem Bursa Milletvekili Hasan Toktaş, Cumhuriyet Halk Partisi 28. Dönem Denizli Milletvekili, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Üyesi Şeref Arpacı, DEVA Partisi 28. Dönem Adana Milletvekili Sadullah Kısacık da katılım sağladılar.

14. TÜRKTAY’a kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere; özel sektörden, üniversitelerden 603 kayıt yapıldı.

14. TÜRKTAY’a Katılım Sağlayan Bakanlıklar;

  • T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
  • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
  • T.C. Ticaret Bakanlığı
  • T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
  • T.C. Sağlık Bakanlığı
  • T.C. Millî Savunma Bakanlığı
  • T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı

14. TÜRKTAY’a Katılan Diğer Kurumlar;

  • T.C. Cumhurbaşkanlığı
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı
  • Genelkurmay Başkanlığı
  • Hava Kuvvetleri Komutanlığı
  • Kara Kuvvetleri Komutanlığı
  • Deniz Kuvvetleri Komutanlığı
  • Türkiye Çevre Ajansı
  • TUBİTAK MAM
  • Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Arama Kurumu
  • Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü
  • Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
  • Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası
  • SEDEFED
  • TAYÇED
  • Belediye temsilcileri
  • Türkiye’nin önde gelen sivil toplum kuruluşları…

14. TÜRKTAY Sonuç Bildirgesi

Madde 1- Türkiye’nin karbon nötr bir ekonomi oluşturma hedefi ancak yeşil dönüşümle gerçekleştirilebilir. Enerji başta olmak üzere atık toplama, atık değerlendirme, geri kazanım, geri dönüşüm alanlarında da köklü dönüşümler gerçekleştirilmelidir. Bu gerçekten hareketle; “Makro ekonomide cari açığı düşürmek için ham madde ve enerji kaynağı olan atıkların etkin toplanması ve değerlendirilmesi noktasında, T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın sektörle iş birliği ve denetim kapasitesi güçlendirilmeli; ilgili bakanlıklar arası koordinasyon etkin kılınmalı, atık endüstrisine dönük iyileştirme ihtiyaçları tespit edilmeli, stratejiler günün ihtiyaçlarına göre ivedilikle oluşturulmalı, bu alandaki politikalar ve eylem planları kararlı ve tutarlı şekilde uygulanmalıdır.

Madde 2- Küresel iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında hazırlanacak olan İklim Kanunu’nda geri kazanım ve geri dönüşüm alanlarında atık endüstrisinin sahip olduğu önemli potansiyel dikkate alınmalı; döngüsel ekonomi için ihtiyaç duyulan finansal ve teknolojik destekler Türkiye Çevre Ajansı’nın aktif yönetiminde sağlanmalıdır. GEKAP ve emisyon ticareti gibi uygulamalardan oluşan kaynak ile sektörün paydaş kuruluşlarına dönüşüm için finansman sağlanmalıdır.

Madde 3- Kalkınma stratejilerinin tamamlayıcısı olan yeşil dönüşüm ilave maliyetler oluşturmadığı gibi dünyada yeni biçimlenen çevre odaklı ekonomilerin olmazsa olmazıdır. Bu bağlamda atık sektörünün gereksinimi olan finansman kaynaklarının verimli kullanılması son derece önem arz etmektedir.

Madde 4- Döngüsel ekonomi konusunda başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada çok hızlı adımlar atılmaktadır. Türkiye’nin de bu alana dönük ticari, mevzuat ve teknolojide hızla uyum sağlaması için yeni bir temkinli anlayışla uluslararası atik ticaretine ve dahilde uygulanacak denetim mekanizmalarını kurgulanması gerekmektedir.

Madde 5- Atık değerlendirme, kaynak yönetimi ve ekonomik kalkınma açısından büyük önem taşımakta, doğal kaynaklar ve dış ticaret açıkları üzerindeki baskıları hafifletmektedir. Atık endüstrisinin yeni teknolojilere, yeni yazılımlara, inovatif çözümlere olan acil ihtiyacından hareketle yapay zekâ ve dijitalleşmenin sunacağı avantajlar irdelenmelidir. Atık işleme tesislerinin standartlarının belirlenmesi, atık işleme sonucu ortaya çıkacak olan ürün kalitesini yükselttiği gibi Avrupa Birliği’nin atık ihracatında kurumsal yapıyı ve teknolojik kriterleri de dikkate almaktan hareketle ithalatta karşılaşılabilecek sorunların çözümünde etkili olacaktır. Yukarıda vurgulanan hususlar dikkate alındığında yeni yaklaşımlar önemli ölçüde yeni istihdam sağlama potansiyeliyle de öne çıkmaktadır.

Madde 6- T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın AB Mevzuatına uyum çalışmaları önem taşımakla birlikte somut sonuçların alınması yönünde atık sektörünün de dahil olacağı, daha fazla çabaya gerek duyulmaktadır. Bunun için de bakanlığın kurumsal yapısı ivedilikle güçlendirilmelidir.

Madde 7- Evsel kaynaklı atıklar, elektronik atıklar gibi konular hâlâ Türkiye’nin önünde acilen çözülmeyi bekleyen sorunların başında yer almaktadır. Evsel kaynaklı atıklar, kaynağında ayrı toplanamamakta; bu durum hammadde ve enerji kaybına sebep olmakta, belediyelerin mali yükünü ve çevresel sorunları arttırmaktadır. Sorunun çözümü için belediyelerin etkin atık yönetimine geçişleri sağlanmalıdır. 

Madde 8- Türkiye’de atık sonu konseptinin geliştirilmesi için teknik destek projesinin somut çıktılarına dönük çalışmalar hızlandırılmalıdır.

Madde 9- Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında yeşil dönüşüme yönelik teknolojik çözümlerin ticarileşmesini kolaylaştıracak Ar-Ge çalışmaları arttırılmalıdır ve desteklenmelidir.

Madde 10- Mevcut teknolojik ilerlemelere rağmen atık yönetimindeki sorunlar ya çok yavaş çözümlenmekte ya da devam etmektedir. Yetersiz alt yapı ve finans sorunu bakanlıkların koordinasyonunda öncelikli sorun olarak ele alınmalı ve hızla çözümlenmelidir.

Madde 11- İleri düzeydeki gelişmelere rağmen veri eksikliği, kayıt dışılık, yeterli finansmanın sağlanamaması; alt yapı ve etik ile ilgili zorlukların çözümüne dönük T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı daha radikal adımlar atmalıdır.

Madde 12- İklim Kanunu ile Türkiye’de kurulması ön görülen Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi’nin geri kazanım ve geri dönüşüme sağlayacağı fırsatlar ve imkanlar T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ortaya net bir şekilde konulmalıdır.

Madde 13- Atık değerlendirme, geri dönüşüm, geri kazanım alanlarında faaliyet gösteren firmalar için çevre ve İSG standartları kılavuzu oluşturulmalıdır.

Madde 14- Yeşil ne kadar yeşildir kavramı tartışılmalı, her yeşilin çevresel etkileri titiz araştırmalarla ortaya konulmalıdır.

Madde 15- Avrupa Yeşil Mutabakatı, Avrupa Birliği’nin yeni ekonomik büyüme stratejisidir. AB’yi kaynak-verimli, rekabetçi, merkantilist korumacılıkla modern bir ekonomik yapıya kavuşturmayı ön gören AB Yeşil Mutabakatı; üretimden ticarete, enerjiden ulaştırmaya, tarımdan vergilendirmeye kadar pek çok alanı kapsayan köklü bir dönüşüm planıdır. Bu kadar çok alanı etkileyen ve atık endüstrisinin kritik bir rol üstlendiği yeni yapılanmada T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından gerek ilgili bakanlıkların gerek yerel yönetimlerin gerekse özel sektörün beklentileri yüksek seviyededir. Bakanlığın bu gerçekliğin yüklediği tarihsel sorumluluğun bilinciyle kendini yeniden biçimlendirmesi ve geleceğimizi çok yönlü etkileyecek çalışmalarda daha sorumlu ve gücünün farkında olarak çalışmalar yürütmesi beklenmektedir.